Vesso(-negrinello)
Vicia melanops
Fabaceae Leguminosae
Nom en français : Vesce noirâtre.
Descripcioun :La vesso-negrinello es uno planto pelouso subretout en aut que mounto sus lou tard. Fai de 1 à 4 flour negrinello e jauno de 15 à 22 mm sus un pecou courtet (< 5 mm). Li fueio an de 5 à 7 paréu de fuioun un pau redoun, li d'en aut un pau verd-jaune. Lis estipulo an de gròssi glando negro à neitar. Li dóusso soun ciliado sus li suturo. Es uno planto proun raro, proutegido en listo roujo, categourìo LC (soucit minour).
Usanço :Ramenten qu'èi pas counseia de manja de grano de vesso, que soun empouisounanto e dounon uno malautié néuroulougico, lou latirisme (presènci d'ODAP).
Port : Erbo
Taio : 15 à 60 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Vicia
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 22 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Si
Autour basso e auto : 100 à 800 m
Aparado :
Vo
Remarco : Listo roujo
Abriéu à mai
Liò : Blachiero
- Castagnaredo
- Camin
- Ermas
Estànci : Mesoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Mediterrano-Touranieno
Ref. sc. : Vicia melanops Sm., 1813
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753